CiekawostkiEuropaPodróże

Dlaczego język czeski śmieszy Polaków?

Dlaczego język czeski śmieszy Polaków - Ja mówię TO https://jamowie.to

Być może słyszeliście, że w Czechach nie należy szukać, czerstwy chleb dla naszego sąsiada jest świeży, a truskawki to po czesku jagody? Język czeski kryje w sobie więcej zagadek. A skąd wzięło się dla wielu łudzące podobieństwo czeskiego do naszej mowy?

Czechy to jeden z moich ulubionych krajów, z wielu powodów. Praga była pierwszym zagranicznym miastem, które odwiedziłem podróżując autostopem, a lotnisko w Brnie trzecim, na którym postawiłem swoją nogę. Nie mogę nie kochać kraju, w którym podają najlepsze ciemne piwo na świecie, a obywatele mogą korzystać z liberalnej polityki swojego rządu m.in. jeśli chodzi o palenie marihuany.

Badania pokazują, że w podobny sposób myśli aż 84% Polaków. Być może powody mają oni inne, ale generalnie lubimy naszych południowych sąsiadów. Mi zawsze jawili się oni jako ludzie swobodni, weseli, nieprzejmujący się pierdołami. Od dziecka wiedziałem, że to właśnie z tego kraju pochodzi Krecik, Rumcajs i Sąsiedzi, co tylko potęgowało moją sympatię do miłych (bo robią fajne bajki) i pomysłowych Czechów.

Moje pozytywne uczucia związane z Czechami wzmacniał też ich język – tak bardzo podobny, a tak różny od naszego. Z biegiem lat do repertuaru znanych mi czeskich słów dołączały kolejne, które w pewien sposób zawsze wprawiały w wesołość.

Dlaczego język czeski śmieszy Polaków?

Dostrzegam trzy powody, które mogą powodować, że przeciętnego Polaka będzie śmieszył język z południa.

  • Podobieństwo do języka polskiego – język czeski wydaje nam się łatwy, a słuchając go mamy wrażenie, że rozmawiamy z kimś, kto uczył się języka polskiego od dziecka lub śpiewaczki operowej. Łatwo jest zapamiętać
  • Niepodobieństwo do języka polskiego – jednocześnie większość zdaje sobie sprawę, że to tylko pozory, a język czeski tak naprawdę bardzo różni się od naszego. Mimo to, często rozmawiając z Czechem zapominamy o różnicach, czego efektem są czasami śmieszne, a czasami żenujące nieporozumienia (które później stają się śmieszne)
  • Intonacja – Czesi wypowiadają się w sposób śpiewny i wesoły, nawet gdy mówią o rzeczach smutnych lub poważnych.

Zresztą, sami posłuchajcie, jak brzmi jeden z najbardziej znanych dialogów popkultury po czesku.

Zazdroszczę tym, którzy są fanami sagi, znajdą ten dialog na pamięć i mogą porównać go z polską wersją :).

Jednak dlaczego ten język jest jednak taki zabawny?

Język polski i język czeski były językami, które rozwijały się równolegle i według niektórych źródeł jeszcze w XIV wieku przedstawiciele obu narodów mogli bez problemu się dogadać.

Jeśli spojrzymy na zabytki piśmiennicze obu państw, to my możemy pochwalić się starszym, bo datowanym na IX wiek, dokumentem, w którym pojawiają się polskie nazwy. Był nim Geograf bawarski. Pierwszy czeski zabytek piśmienniczy pochodzi z 1057 roku. Ale pierwszeństwo w dokumentach, szczególnie w przypadku dwóch tak podobnych wtedy języków, ma niewielkie znaczenie.

Być może zaskoczy Was fakt, że to nie język polski wywarł wpływ na język czeski. Było wręcz odwrotnie. Przez całe średniowiecze polski język kościelny czerpał od naszych sąsiadów, bo to właśnie z Czech do Polski przywędrowało chrześcijaństwo. W XV wieku Polacy adaptowali słownictwo wywodzące się z południa dzięki działalności Jana Husa, który m.in. opracował nowe tłumaczenie Biblii.

Rozwój języka czeskiego trwał aż do wybuchu – mającej podłoże religijne – wojny trzydziestoletniej. W konflikcie wzięły udział państwa protestanckie, w tym Czechy, oraz katolicka dynastia Habsburgów, która w tym czasie władała m.in. Austrią i Hiszpanią. Nie wdając się w szczegóły, w wyniku wojny protestanckie Czechy zostały zrównane z ziemią (do czego w pewien sposób przyczyniły się i polskie zastępy lisowczyków, które odciążyły Habsburgów ruszając z pierwszą odsieczą wiedeńską).

Niemcy nie mieli litości dla wroga, wybito dowódców powstania oraz przedstawicieli elity czeskiej. Konfiskowano majątki i przekazywano je Niemcom, a kraj po 1620 roku został poddany intensywnej germanizacji. Ci, którzy przeżyli uciekali z kraju. Jeszcze w tym samym dziesięcioleciu język niemiecki został uznany drugim urzędowym językiem Czech, ale w urzędach częściej używano języka niemieckiego. Warto jednak dodać, że te działania były powodowane religią i chęcią zniszczenia protestantyzmu.

W wyniku wojny populacja Czech spadła z 4 milionów do 700 tysięcy. Ucierpiały głównie elity, które sprawnie posługiwały się językiem. Czeski pozostał żywy na wsi. Sytuacja była dramatyczna, jednak w narodzie nie gasła iskierka językowej nadziei. Dzięki reformacji czeskie chłopstwo było całkiem ogarnięte. Wieśniacy potrafili czytać Biblię w języku czeskim i przekazywali tą umiejętność dzieciom.

Mimo, że w ciągu następnego stulecia wydano kilka pozycji w języku czeskim, to w świadomości ogółu pozostawał on jednak martwy aż do końca XVIII wieku. Dopiero wtedy, za sprawą reformy Józefa II Habsburga, który wprowadził swobodę wyznania oraz zniesieniu pańszczyzny, nastąpiło odrodzenie języka.

Czeskie Odrodzenie Narodowe (bo tak nazywa się ten okres w historii naszych sąsiadów z Południa) było sprzeciwem wobec germanizacji, ale – co ciekawe – twórcy nowego języka czeskiego inspirowali się niektórymi rozwiązaniami z niemieckiego. Josef Dobrovský opracował gramatykę czeską (wydaną jeszcze w języku niemieckim), a Josef Jungmann słownik czesko-niemiecki. Nowe-stare słowa czerpano z historycznych ksiąg, gwary, a także z innych języków słowiańskich. Największym wyzwaniem było tworzenie języka nauki.

Jednak nie samymi zapożyczeniami Czechy żyły. Czescy lingwiści starali się, by ich język nie był językiem zapożyczeń, dlatego obce słowa często były przekształcane, zmieniano także ich pisownię (np. „w” zostało zastąpione przez „v”) i zasady gramatyki. Właśnie ze względu na te przekształcenia oraz wiele naleciałości gwarowych język czeski może wydawać się melodyjny i zabawny.

Pamiętajcie, że tak, jak my uważamy, że czeski jest zabawny, tak i nasi sąsiedzi śmieją się z naszych słów i naszego przekonania, że posiedliśmy całą wiedzę na temat zabawnego języka Pepików. Przykłady? Drevni kocur to nie jest wiewiórka (prawidłowo: veverka), szmaticzka na paticzku to nie jest parasolka (deštník) a Terminator to nie elektronicky mordulec (tadam! Terminator).

Co zatem może rozśmieszyć Polaka w języku czeskim? Postel to łóżko, letadlo – samolot, a záchod – toaleta. Jeśli znacie inne zabawne słowa, możecie się nimi podzielić. Bo czeski język jest zabawny, ale za tą wesołością stoi ciekawa i niejednokrotnie bardzo trudna historia. Ją też warto znać.

Źródła: [1], [2], [3], [4], [5], [6]

Podziel się wpisem:

Tags:

komentarze: 19

  1. Tez uwielbiam Czechy, ale ich jezyk jakos nigdy, mnie nie fascynowal ;)

    1. No to najwyższa pora ;)

    2. uvolnij učpany nos to cos w stylu uwolnij zatkany nos

  2. Faktycznie jest to lekko zabawny język i na pewno mam większe problemy ze zrozumieniem Czecha, niż on mnie :)

  3. Uwielbiam czeski i Czechów, miałam okazję przez jakiś czas przebywać z Czeszką i za każdym razem były to niezwykle zabawne spotkania, szczególnie kiedy porównywałyśmy nasze języki. Początkowo wydawało nam się, że dogadamy się trochę po czesku, trochę po polsku, ale za każdym razem kończyło się nieporozumieniem albo konsternacją ;)

    1. Miałem dokładnie tak samo w hotelu, w ktorym nocowaliśmy: pani z recepcji chciała rozmawiać po polsko-czesku i od tego momentu więcej się domyślałem niż wiedziałem ;)

  4. Bardzo ciekawe informacje :)

  5. Świetny tekst, ja jednak nic nie rozumiem po czesku :P
    Pozdrawiam,
    http://www.nowa-k.pl

  6. haha – potrafisz rozbawić ! Super post :)

  7. Ostatnio nawet w Sylwestra – język czeski był na tapecie, wiec to bardzo popularny temat. Pamiętam jak za czasów gimnazjalnych wszyscy biegali mówiąc o „zahlastanej fifulce” (zaczarowany flet), „bytka albo ne bytka, o to je zapytka” itd., a potem okazało się, że to totalna bzdura i wcale tak nie jest… Ale mimo to – jest wiele słów czy zwrotów, które nas Polaków mogą bawić :)

    1. Świetne przykłady :D
      Jestem bardzo ciekawy, skąd te wszystkie drevne kocury i fifulce się wzięły :)

      1. Też mnie to ciekawi :D

  8. Miałam na studiach gramatykę porównawczą. Po tych zajęciach przestał mnie śmieszyć i czeski, i słowacki. Po prostu nabyłam większej świadomości tego, jak te języki się rozwijały w ciągu wieków i skąd biorą się różnice leksykalne. A teraz nawet zaczęłam się uczyć słowackiego :).

  9. Ciekawe, że podejście do danego tematu zmienia się gdy usłyszymy trochę więcej o historii czy po prostu dowiemy się o powodach, dla których dany temat ma swoją rację bytu :)

  10. Ciekawy artykuł!
    Tylko… Wideo z Gwiezdnych wojen jest akurat po słowacku, nie po czesku.

    1. O kurde! Wielkie dzięki za informację :) Byłem przekonany, że jest czeskie. Jesteś pewna :)? Masz może link do czeskiej wersji w takim razie?

      1. Dzień dobry! To jest naprawdę po słowacku, jestem pewnym ponieważ jestem z Czech :) Język czeski i słowacki to bardzo podobny dla cudzoziemców :)

        Ja nie mam link do czeskiej wersji, ale tu jest podobny (to jest tylko parodia, ale tu jest też ten słynny cytat):
        https://www.youtube.com/watch?v=p5uGOkOuQ8Q

        I to jest prawda że język polski jest też bardzo śmieszny dla Czechów :) My dużo robimy sobie żarty z „szukać” (ale nie tylko to, inny przykład: „droga na zachód” brzmi jako „narkotyk do ubikacji” po czesku) i dla nas, język polski brzmi jako seplenienie („lisp” po polsku, tak?) i zapchany nos
        My też mamy zmyślone tłumaczenie, przykład:
        – kamzík (kozica) to po polsku „koza turystyczna”
        – kůň (koń) = „samochod kopytowy”
        – větrák (wentylator) = „helikoptera pokojowa”
        – sekretářka (sekretarka) = „asystentka dotykowa”
        – blecha (pchła) = „gangster kożuchowy”

  11. Ta ukázka ze StarWars je Slovensky, ne Česky. :-D Dá to hodně práce napsat na youtubu star wars czech dubbing? :-D

  12. Witaj, mnie język czeski uspokaja. Gdy mam gorszy dzień włączam sobie „Arabelę” (genialny serial) i świat staje się piękny. I jeszcze piosenki Jarka Nohavicy.
    Myślę o nauce czeskiego. Na razie badam teren :-)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


Witryna jest chroniona przez reCAPTCHA i Google Politykę Prywatności oraz obowiązują Warunki Korzystania z Usługi.